Dat het nodig is om van industriële voedselketens naar regionale voedselnetwerken toe te gaan, waarin boer en burger zelf weer aan het roer staan, dat weten we. Maar hoe doe je dat? Hoe zien die nieuwe relaties tussen makers en eters eruit? Hoe zorg je dat daarin iedereen verantwoordelijkheid voelt en neemt? In de regio Wageningen-Ede groeit een mooi voorbeeld: Vereniging StreekWaar.
Als je op zaterdag in het centrum van Wageningen bent, loop dan eens door naar de Vijzelstraat. Van verre zie je al de vlaggen wapperen van StreekWaar, de regionale vereniging van producenten en andere voedselmakers. Rondom de kramen ontmoeten boeren en burgers elkaar. Mensen komen hier om hun lokale, agroecologische boodschappen te doen én te proeven. Ze maken een praatje met de aanwezige producenten, leren meer over hun werkwijze en wisselen ideeën uit over de bereiding van merkwaardige groenten zoals Shungiku, een eetbare chrysant uit Azië die nu ook net buiten de stad wordt geteeld.
Inwoners
Niet alleen voor, maar ook achter de vier kramen staan, naast enkele producenten, inwoners uit de regio. Dit zijn mensen die het leuk vinden om zich op die manier te verbinden aan de producenten en het lokale voedselsysteem. Zo kun je daar Herman treffen, die in het dagelijkse leven beleidsonderzoek doet aan de Universiteit van Wageningen. Of Marleen, die al jaren betrokken is bij lokale boeren. Of Lorenzo, een student uit Italië. Regelmatig staan zij op de markt om de producten en de verhalen erachter aan de vrouw en man te brengen.
Duurzame voedselpioniers
Alle producten in de vier kramen komen van leden van StreekWaar, en die bevinden zich binnen een cirkel van 15 km rondom Wageningen. Het zijn niet alleen boeren en tuinders, maar ook verwerkers zoals de molen, kaasmakers, bakkers, bierbrouwers, winkels en cateraars. Stuk voor stuk pioniers in hun eigen vakgebied. In de loop van de tijd realiseerden ze dat ze elkaar nodig hebben om een alternatieve, regionale economie vorm te geven en te versterken. In 2021 werd dit geformaliseerd in Vereniging StreekWaar.
De leden hebben hun eigen onderlinge afspraken gemaakt over duurzame productie. “Onze vereniging wil écht duurzaam zijn, en niet half-duurzaam, en daarover zijn we duidelijk en transparant”, zegt Jan Wieringa van boerderij Veld en Beek
Een nieuw voedselsysteem
StreekWaar is een voorbeeld voor hoe een nieuw systeem eruit kan zien: van concurrentie naar samenwerking, van mondiale ketens naar regionale verbinding, van anonimiteit naar relatie, van specialisatie naar diversifiëring. Van vastzitten tussen bank en supermarkt, naar grip op je bedrijf en je leven. Kennis, middelen, producten en opbrengsten circuleren en blijven in het gebied. Waarin de korte keten geen verdienmodel is voor de boer, maar een alternatieve economie.
Klinkt dat allemaal makkelijk? Dat is het allerminst. Het samenbrengen van pioniers op een manier dat ze er energie in willen steken, zeggenschap voelen en er iets voor over hebben, is het succes én de uitdaging van StreekWaar.
Lees het hele verhaal op de website van StreekWaar.
Foto bovenaan pagina: Alessia Capurso van Urban Funghi en lid van StreekWaar. © Esther Meijer